Property of Jewish Greeks in context of the Holocaust: legal status, German occupation and post war, restitution and memory

Abstract

The Greek Constitution, since the founding of the State, recognized only Greeks-Hellenes. Full emancipation, civil rights and full freedom of Religion and its practice were enshrined and guaranteed. No Anti-Judaic laws were ever legislated, even during the German occupation from 1941-1944. The Holocaust left property owned by Jews orphaned. The puppet government during occupation entrusted these properties to the meseggiouhoi [trustees]. De jure Aryanization was never legislated. Two days before the liberation of Athens (12 October 1944), Prime Minister Rallis passed a law heralding the return of the properties to their rightful owners. Post-war legislation, unique universally, restituted all properties to their owners and, in cases of heirless properties, the State did not exercise its constitutional right of acquisition but, instead, endowed with these properties a newly created entity (OPAIE) whose purpose was and still is to aid the remaining Jewish Greeks.

Nemačka reparacija i „iznuđeni zajam” iz 1942. i danas su među aktuelnim temama za diskusiju u grčkom Parlamentu. Od posleratnog perioda do danas grčka Vlada je zastupala stav da sile Osovine vrate ratne kredite. Osnivanjem moderne grčke države 1830. nakon Londonske konferencije garantovana je puna emancipacija za sve građane Grčke, bez obzira na njihove veroispovesti. Nasuprot tome tretirana je „jevrejska imovina” kao zbir onoga što je izgubljeno, uništeno ili opljačkano nasleđe koje definiše ovu zajednicu. Oštra glad koja je pogodila grčku stanovništvo u celini, posebno tokom zimskih meseci 1941-1942, primorala je mnoge da rasprodaju svoju pokretnu i nepokretnu imovinu za „komad hleba”, što je posleratna grčka vlada pokušala da ispravi 1946. godine delimičnom restitucijom oduzete imovine prethodnim vlasnicima i onemogućavanjem prodaje bilo koje imovine stečene tokom okupacije. Iako su od 1943. krenule prisilne deportacije Jevreja iz Soluna u logor Aušvic, grčka vlada ni pod pritiskom okupatora nikada nije donela „Arijanske zakone”; Zakon 205 iz 1943. Stvorio je Službu za administraciju jevrejske imovine (YDIP) koja će delegirati preuzimanje „napuštene” jevrejske imovine poverenicima. Pred samo oslobođenje Atine 1944, premijer Ralis pokušao je da se iskupi donošenjem Zakona 1977. kojim se vraća sva imovina zakonitim vlasnicima. Nakon oslobođenja, slobodnoj vladi premijera Jorgosa Papandreua prioritet je bio ispravljanje velike nepravde donošenjem Zakona br. 2 1944. Direktiva za ovo stigla je i iz Amerike, a početkom 1946. država je zvanično izgubila pravo nasleđivanja imovine bez naslednika. Usledio je građanski rat u Grčkoj. Država i pravda trijumfovale su 29. marta 1949. potpisivanjem Kraljevskog dekreta o osnivanju Organizacije za pomoć i rehabilitaciju Izrailja Grčke (OPAIE) čime je sva nepokretna i pokretna imovina bez izvornih naslednika pripadala jevrejskim Grcima u ovoj organizaciji. Ovim je okončana domaća restitucija, a Grčka je prva zemlja koja je to učinila u Evropi i odrekla se imovine bez naslednika. Grčka je bila član organizacija za sećanje žrtava Holokausta, a 27. januar proglašen za dan sećanja na jevrejske heroje i žrtve. Konačno, Grčka je spremna da napravi trajnu izložbu u muzeju Aušvic, postignuta je repatrijacija jevrejskih arhiva koje su opljačkali nacisti i sankcionisane su sve akcije antisemitizma.