Antisemitizam u štampi Kraljevine Jugoslavije uoči Drugog svetskog rata

Abstract

Period koji je usledio nakon buđenja nacionalističkih osećanja širom Evrope obeležen je jednim od najokrutnijih i najmasovnijih zločina svih vremena. Sećanje na progon i pogrom Jevreja i sagledavanje uticaja i uloge koju su u tim događanjima imali mediji od planetarnog je značaja. Uvid u eksplicitne manifestacije mržnje prema Jevrejima, kao i u mehanizme sprovođenja latentne profašističke propagande u štampi bitan je, jer omogućava prevenciju eventualnih ponavljanja grešaka iz prošlosti. Promene koje je trpela štampa, kako u Nemačkoj, tako i u Kraljevini Jugoslaviji, svedok su dubokih društvenih kriza i političkih sukobljavanja. Pri širenju nacionalsocijalističkih ideja štampa je eksploatisana do krajnjih granica, a uniformisanost pisanja u jednom trenutku dovodi čak i do njenog totalnog obesmišljavanja i potpunog gubitka uticaja. U ovom radu autorka prikazuje kako je kroz štampu popularizovan antisemitizam i u kojim je sve oblicima egzistirao u njoj u godinama pred Drugi svetski rat. U ovom kontekstu veoma su bitna pitanja kako su antisemitizam pojmili savremenici fašizma u Jugoslaviji, koliko ih je on interesovao i da li su autori razumeli kakvi događaji predstoje. Kroz primere pisanja listova kao što su Srpski književni glasnik, Pravda, Javnost, Glas Matice srpske, Narodna odbrana i primere iz profašističkih glasila Dimitrija Ljotića prikazano je kakve je izvore informacija građanstvo imalo o Jevrejima i jevrejskom pitanju, kakva je bila svest pripadnika ondašnje intelektualne elite i koliko je daleko štampa smela da ide u širenju propagande mržnje.

The memory of the Holocaust and assessment of the impact and the role which media had in that event have huge importance. Insight into the explicit manifestations of hatred spread towards Jews, as well as into the mechanisms of latent pro-fascist propaganda in the press allows us the prevention of possible repetition of the past mistakes. In spreading the ideas of National Socialism, the press has been exploited to it’s limits, and the uniformity of writing even lead to situation in witch press lost it’s influence. In this paper, the author shows how the press popularized anti-Semitism in the years before World War II. Through examples of writing in the press, such as Srpski književni glasnik, Pravda, Javnost, Glas Matice srpske, Narodna odbrana and pro-fascist papers founded by Dimitrije Ljotić, the author is trying to show what the information witch citizens had about the Jews were like, what was the awareness of members of the intellectuals like and how far the press was going in the dissemination of propaganda of hate.