Spomenica: 1969-2009: Savez jevrejskih opština Srbije

Abstract

Ova publikacija objavljuje se povodom obeležavanja 90-godišnjice osnivanja Saveza jevrejskih opština Jugoslavije (SJOJ), organizacije čiji rad je nastavio Savez jevrejskih opština Srbije, organizator ovog obeležavanja. Krovna oganizacija jevrejske zajednice Jugoslavije osnovana je u Osijeku 1. jula 1919, pod nazivom Savez jevrejskih (izraelitskih) veroispovednih opština u Kraljevstvu Srba, Hrvata i Slovenaca (posle рromene naziva "kraljevstvo" u "kraljevina" i izbacivanja odrednice "izraelitskih", od 1929. njen naziv je bio Savez jevrejskih veroispovednih opština Kraljevine Jugoslavije, SJVOJ). U Savez su ušle jevrejske opštine tadašnje kraljevine, sem ortodoksnih koje su imale svoju posebnu оrganizaciju - Udruženje ortodoksnih jevrejskih opština Kraljevine Jugoslavije. Obe organizacije postojale su do napada nacističke Nemačke i njenih saveznika na Jugoslaviju i njenog komadanja 1941. Rad SJVOJ obnovljen je 22. oktobra 1944, dva dana posle oslobođenja Beograda, a 1952. organizacija je promenila ime u Savez jevrejskih opština Jugoslavije (SJOJ). Opštine udružene u Savez posle Drugog svetskog rata bile su jedinstvene, јег su njihovi članovi mogli biti svi Jevreji na određenoj teritoriji: Sefardi, Aškenazi, vernici, sekularni i ostali. Povodom pola veka od osnivanja, SJOJ je 1969. objavio Spomenicu, u kojoj su date iscrpne informacije o jevrejskoj zajednici u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji i radu Saveza: aktivnostima, organizaciji, opštinama članicama, međunarodnim vezama, bivšim predsednicima. Nova Spomenica, koja je pred čitaocima, skromnija je kako po obimu tako i sadržinski, a rađena je dobrim delom po uzoru na prvu. Zapravo, dve Spomenice čine celinu. Prva Spomenica je veoma bogata podacima o istorijatu i aktivnostima SJOJ, koji se nisu promenile ni u periodu posle 1969, tako da ih nije trebalo ponavljati. U ovoj drugoj, рге svega je obuhvaćeno vreme posle 1969, sve do krаја postojanja SFRJ, pa time i Saveza jevrejskih opština u toj državi, ali i vreme od 1967. do 1969. koje nije adekvatno obrađeno u Spomenici 1919-1969.

This publication is published on the occasion of the 90th anniversary of the formation of the Federation of Jewish Communities of Yugoslavia, an organization whose work was continued by the Federation of Jewish Communities of Serbia, the organizer of this celebration. The main organization of the Jewish community of Yugoslavia was established in Osijek on July 1, 1919, under the name of the Federation of Jewish (Israeli) Religious Communities in the Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes (after the change of the kingdom’s name and removal of the determinant "Israelite", from 1929 its name was the Federation of Jewish religious communities of the Kingdom of Yugoslavia). The Jewish communities of new kingdom joined the Federation, except the orthodox ones, which had their own special organization - the Association of Orthodox Jewish Communities of the Kingdom of Yugoslavia. Both organizations existed until the attack of Nazi Germany and its allies on Yugoslavia and its dismemberment in 1941. The work of Federation was renewed on October 22, 1944, two days after the liberation of Belgrade, and in 1952 the organization changed its name to the Federation of Jewish Communities of Yugoslavia. The communities united in the Federation after the Second World War were unique, and their members could be all Jews in a certain territory: Sephardim, Ashkenazi, believers, secular and others. On the occasion of half a century since its founding, the Federation published a memorial volume in 1969, which provided comprehensive information about the Jewish community in the Socialist Federal Republic of Yugoslavia and the work of the Federation: activities, organization, communities, international relations, former presidents. This new memorial volume is more modest both in terms of scope and content, and it is largely modelled as the first. In fact, the two memorial volume form an entirety. The first volume is very rich in data on the history and activities of the Federation, which did not change in the period after 1969, so they did not need to be repeated. The latter covers the period after 1969, until the end of the existence of the SFRY, and thus the Federation of Jewish Communities in that country, but also the period from 1967 to 1969, which was not adequately covered in the 1919-1969 memorial.