Stratište u Deliblatu [DVD]

Abstract

Film nas informiše o spomeniku koji je podignut na Čardaku u Deliblatu, na mestu streljanja i stradanja između 430 i 500 Jevreja, dovedenih iz logora na Banjici i iz Topovskih šupa. Iako prilično utopljen u nebrigu i zaborav, članovi Jevrejske opštine Pančevo uspevaju da kroz kontakte i saradnju sa Zavodom za zaštitu spomenika kulture, lokalne omladinske organizacije, kao i Udruženja antifašista Pančeva, povrate sećanje i pijetet na ovo tragično mesto ubijanja Jevreja i urede spomen obeležje. Iznoseći podatke o procesu i načinu na koji je ovo mesto korišćeno za streljanje Jevreja, sagovornici u filmu nas informišu o dovođenju trinaestero Jevreja iz Kovinske duševne bolnice, i to poimenično, a potom i o 9-om oktobru 1941. kada je na ovo mesto dovedeno i streljano preko 430 Jevreja. Njihove kosti su 1944. godine i spaljene, kako bi se uklonili tragovi ovog nemačkog zločina. 7. jula 1955. godine Savez boraca sreza Kovin na ovom mestu podigao je spomen obeležje za uspomenu na ubijene žrtve. Inicijativom i zalaganjem, pre svega Jevrejske opštine Pančevo, svake godine se 27. nisana (aprila ili maja) na Dan sećanja na Holokaust (Jom Hašoa) održavaju komemoracije kojima se čuva uspomena na stradale, ali i na ovaj zločin. Deo filma posebno je posvećen jednom od prvih stradalih, dr. Laslu Imre, velikom entuzijasti i incijatoru mnogih javnih, kulturnih, humanitarnih i sportskih događaja u lokalnom mestu Skorenovac.

The film informs us about a monument that was built on the Čardak in Deliblato, at the place of execution and suffering of between 430 and 500 Jews, brought from the camp in Banjica and from the Topovske šupe. Although quite went down in carelessness and oblivion, members of the Jewish community of Pančevo manage to regain the memory and reverence of this tragic place of killing Jews and arrange a memorial through contacts and cooperation with the Institute for the Protection of Cultural Monuments, local youth organizations and the Association of Anti-Fascists of Pančevo. Presenting information about the process and the methods in which this place was used for the execution of Jews, the interlocutors in the film inform us about the taking of thirteen Jews from the Kovin Mental Hospital, by names, and then on October 9, 1941, when on this place shooted over 430 Jews. Their bones were burned in 1944, in order to remove the traces of this German crime. On July 7, 1955, the Union of Fighters of the Kovin built a memorial at this place to commemorate the killed victims. With the initiative and commitment, primarily of the Jewish community of Pančevo, commemorations are held every year on Nisan 27 (April or May) on Holocaust Remembrance Day (Yom Hashoa), which preserves the memory of the victims, but also of this crime. Part of the film is especially dedicated to one of the first victims, Dr Laszlo Imre, a great enthusiast and initiator of many public, cultural, humanitarian and sports events in the local town of Skorenovac.