Zbornik 2: Studije i građa o učešću Jevreja u Narodnooslobodilačkom ratu, Jevrejski istorijski muzej - Beograd

Abstract

Zbornik 2 obuhvata dva obimna, temeljna i dokumentovana rada dr Jaše Romana o učešću jugoslovenskih Jevreja u narodnooslobodilačkom ratu i o žrtvama fašističkog terora. Prvi govori o Jevrejima u logoru na ostrvu Rabu i njihovom organizovanom uključivanju u narodnooslobodilački rat, u koji su stupili kao formirana vojna jedinica, ili su prešli na jugoslovensku oslobođenu teritoriju posle kapitulacije Italije u jesen 1943. godine. Radi se tu o značajnom primeru jevrejske borbene jedinice koja se stavila na raspolaganje Vrhovnom štabu na oslobođenoj teritoriji Jugoslavije i uključila u boračke jedinice ili vršila druge dužnosti. Drugi sadrži podatke o Jevrejima, zdravstvenim radnicima Jugoslavije koji su bili žrtve ili su aktivno učestvovali u narodnooslobodilačkom ratu. Kratka studija R. Mitrovića bavi se sudbinom Jevreja u krajevima Jugoslavije u kojima su folksdojčeri preuzeli vlast aprila 1941. godine. Oni su sa svojim komšijama - Jevrejima postupali monstruozno i bestijalno. Četvrti rad su sećanja dr Isaka Eškenazija na nacističku okupaciju Beograda. To je neka vrsta dnevnika sa ličnim zapažanjima autora o sudbini Jevreja u okupiranom Beogradu do pred kraj 1941. godine. O jevrejskoj sanitetskoj službi i o bekstvu dr Eškenazija koji je sa porodicom uspeo da stigne u Italiju gde je preživeo rat.

Proceedings 2 cover two extensive, thorough and documented works by Dr Jaša Romano on the participation of Yugoslav Jews in the National Liberation War and on the victims of fascist terror. The first speaks of Jews in a camp on the island of Rab and their organized involvement in the Liberation War, which they joined as a military unit, or crossed into the Yugoslavian liberated territory after the capitulation of Italy in the fall of 1943. This is a significant example of a Jewish combat unit being made available to the Supreme Headquarters in the liberated territory of Yugoslavia and involved in combat units or performing other duties. The second contains information about Jews, Yugoslav health workers who were victims or actively participated in the National Liberation War. A brief study by R. Mitrović deals with the fate of the Jews in the parts of Yugoslavia where the Volksdeutschers took power in April 1941. They treated their neighbours, Jews, monstrously and bestially. The fourth work is the memory of Dr Isaac Eskenazi's Nazi occupation of Belgrade. It is a kind of diary with the author's personal observations of the fate of the Jews in occupied Belgrade until the end of 1941. About the Jewish medical service and the escape of Dr Eškenazi, who with his family managed to get to Italy where he survived the war.